به گزارش روشنای راه، عوامل مؤثر بر حال وخیم ناشران، نویسندگان و کتاب‌فروشی‌ها موجب شده تا این روزها وضعیت خوبی برای فعالان این حوزه متصور نباشیم.
گویی این عوامل همچون ویروس‌هایی(هرچند شاید اصطلاح ویروس در خصوص برخی موارد دقیق نباشد) در حال تکثیر هستند و به جان صنعت نشر و کتاب‌ها افتاده‌اند.
- افزایش استفاده از فناوری: با گسترش اینترنت و دسترسی به کتاب‌های الکترونیکی، بسیاری از خوانندگان به‌جای خرید کتاب‌های چاپی، به سمت کتاب‌های دیجیتال و منابع آنلاین رفته‌اند؛ این تغییر در عادات مصرف، به کاهش فروش کتاب‌های چاپی منجر شده است.
- رشد رسانه‌های اجتماعی: رسانه‌های اجتماعی به‌عنوان منبعی برای دریافت اطلاعات و سرگرمی، توجه خوانندگان را از کتاب‌ها به سمت محتواهای آنلاین و سریع‌تر جلب کرده است.
- کاهش قدرت خرید: بحران‌های اقتصادی و افزایش قیمت‌ها باعث کاهش قدرت خرید مردم شده و این موضوع به کاهش فروش کتاب‌ها و درآمد ناشران و نویسندگان منجر شده است.
- هزینه‌های بالای تولید: هزینه‌های بالای چاپ، توزیع و بازاریابی کتاب‌ها نیز بر وضعیت مالی ناشران تأثیر منفی گذاشته و بسیاری از آن‌ها را به سمت ورشکستگی سوق داده است.
- گفته می‌شود با افزایش محبوبیت پادکست‌ها، فیلم‌ها و سریال‌ها، کتاب‌ها به‌عنوان منبع اصلی سرگرمی و اطلاعات کمتر موردتوجه قرار گرفته‌اند. این رقابت شدید باعث کاهش مخاطبان کتاب و در نتیجه کاهش فروش شده است.
- شیوع ویروس کرونا و محدودیت‌های ناشی از آن در چند سال اخیر، به تعطیلی کتاب‌فروشی‌ها و کاهش فعالیت‌های فرهنگی منجر شد. این بحران به‌شدت بر درآمد ناشران و نویسندگان تأثیر گذاشت و بسیاری از آن‌ها را در شرایط بحرانی قرارداد.
- عدم حمایت‌های دولتی و فرهنگی: بسیاری از ناشران و نویسندگان به دلیل عدم وجود حمایت‌های مالی و فرهنگی از سوی دولت و نهادهای مربوطه، با مشکلات جدی در تأمین هزینه‌های خود مواجه هستند.
- عدم ترویج فرهنگ کتاب‌خوانی و عدم توجه به اهمیت نشر و ادبیات در جامعه، به کاهش علاقه‌مندی به کتاب و نویسندگان منجر شده است.
«عوامل فوق موجب شده تا با کاهش فعالیت ناشران و نویسندگان، تنوع ادبیات و آثار منتشر شده کاهش‌یافته و این موضوع به فقر فرهنگی جامعه منجر شود.»
بسیاری از کتاب‌فروشی‌ها به دلیل کاهش فروش و درآمد در معرض ورشکستگی قرار دارند و این موضوع به کاهش دسترسی مردم به کتاب و منابع علمی منجر می‌شود.
نویسندگان به دلیل عدم فروش آثار خود و عدم حمایت‌های مالی، ممکن است انگیزه خود را برای نوشتن از دست بدهند و این موضوع به کاهش تولید آثار جدید منجر می‌شود.
برگزاری برنامه‌ها و رویدادهای فرهنگی برای ترویج کتاب‌خوانی و افزایش علاقه‌مندی به مطالعه می‌تواند به بهبود وضعیت ناشران و نویسندگان کمک کند؛ همچنین ارائه حمایت‌های مالی و تسهیلات به ناشران و نویسندگان می‌تواند به تقویت این صنعت و افزایش تولید آثار جدید کمک کند.
ضمنا ناشران و کتاب‌فروشی‌ها باید به دنبال تنوع در عرضه محصولات خود باشند و به نیازهای مختلف مخاطبان پاسخ دهند؛ همچنین ناشران باید از فناوری‌های جدید برای انتشار و توزیع کتاب‌های خود استفاده کنند و به سمت تولید کتاب‌های الکترونیکی و صوتی حرکت کنند.
حال وخیم ناشران، نویسندگان و کتاب‌فروشی‌ها ناشی از مجموعه‌ای از عوامل اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی است. با شناسایی این چالش‌ها و ارائه راهکارهای مؤثر، می‌توان به بهبود وضعیت این صنعت کمک کرد و از کاهش تنوع ادبیات و فرهنگ کتاب‌خوانی جلوگیری نمود.
ایجاد یک جامعه حامی کتاب و ادبیات نیز می‌تواند به رشد و شکوفایی این صنعت کمک کند و آینده‌ای روشن برای ناشران و نویسندگان رقم بزند.
نویسنده: محمود عزیزی
