به گزارش روشنای راه، افزایش مشارکت انتخاباتی می‌تواند منجر به نمایندگی بهتر و حکمرانی مؤثرتر شود. چندین عامل مهم در افزایش مشارکت انتخابات وجود دارد که به شرح زیر است:
1- آگاهی و آموزش؛
- آگاهی‌بخشی: اطلاع‌رسانی عمومی در مورد اهمیت رأی‌دهی و تأثیر آن بر تصمیمات دولت، از طرق مختلف نظیر رسانه‌ها، دانشگاه‌ها و سازمان‌های مدنی، می‌تواند به افزایش مشارکت در انتخابات کمک کند.
- آموزش رای‌دهندگان: برنامه‌های آموزشی که به افراد می‌آموزند چگونه و کجا رأی بدهند و اینکه پروسه رای‌گیری چگونه انجام می‌شود، نقش بسزایی در افزایش مشارکت دارند.
2- دسترسی آسان به امکانات رای‌گیری؛
- مکان‌های رای‌گیری: افزایش تعداد و دسترسی به مراکز رای‌گیری و تسهیل پروسه ثبت‌نام می‌تواند تعداد بیشتری از افراد را به شرکت در انتخابات ترغیب کند.
- رای‌گیری پستی و الکترونیکی: معرفی و ترویج روش‌های جایگزین نظیر رای‌گیری پستی و الکترونیکی خصوصاً در زمان‌هایی که شرکت در مراکز رای‌گیری سخت است (نظیر در خلال پاندمی‌ها)، می‌تواند تأثیر بسزایی در افزایش مشارکت داشته باشد.
3- اعتماد به نظام انتخاباتی؛
- شفافیت و صحت انتخابات: تقویت شفافیت در پروسه شمارش آرا و اطمینان از صحت و سلامت انتخابات باعث افزایش اعتماد عمومی و تمایل به مشارکت می‌شود.
- مبارزه با فساد: کاهش فساد و تخلفات انتخاباتی از طریق نظارت موثر و تدوین قوانین سخت‌گیرانه، موجب افزایش اعتماد مردم به نظام انتخاباتی می‌شود.
4- مشارکت جوانان؛
- ترغیب نسل جوان: طراحی و اجرای برنامه‌های انگیزشی خاص همچون تبلیغات هدفمند و کارزارهای فرهنگی برای جذب جوانان، می‌تواند به افزایش مشارکت آنان کمک کند. تشویق مشارکت دانش‌آموزان و دانشجویان به عنوان رای‌دهندگان جدید نیز بسیار مؤثر است.
5- تقویت جامعه مدنی؛
- سازمان‌های غیر دولتی: نقش سازمان‌ها و موسسات غیر دولتی، در ترویج فرهنگ مشارکت و آگاهی‌بخشی به جامعه درباره اهمیت انتخابات بسیار پر رنگ است.
6- انگیزه‌های اقتصادی و اجتماعی؛
- جوانب مادی: تحقیقات نشان داده است که در برخی از کشورها، پاداش‌های مادی نظیر کاهش مالیات یا مشوق‌های مالی می‌تواند به افزایش مشارکت منجر شود.
- تعصب اجتماعی: تحریک حس مسئولیت‌پذیری اجتماعی، ایجاد تعصب‌های مثبت نسبت به حقوق شهروندی و نمایش تأثیر ملموس مشارکت در بهبود جامعه، نقش مهمی در افزایش مشارکت دارد.
7- سیاست‌گذاری مناسب؛
- اصلاحات: اصلاح و بهبود قوانین انتخاباتی، حذف موانع دست و پاگیر، و حمایت از کاندیدای شفاف و سالم باعث افزایش مشارکت و ارتقاء کیفیت انتخابات می‌شود.
8- نقش رسانه‌ها؛
- کمپین‌های رسانه‌ای: رسانه‌ها با ایجاد برنامه‌های ویژه و تبلیغات گسترده، نه تنها در امر اطلاع‌رسانی که در افزایش روحیه مشارکتی افراد نیز نقش مهمی ایفا می‌کنند.
در نتیجه‌گیری افزایش مشارکت انتخاباتی نیازمند رویکردی جامع و چند وجهی است. ترکیبی از آگاهی‌بخشی، افزایش دسترسی، اعتمادسازی، تلاش برای جذب جوانان و تقویت جامعه مدنی، به همراه سیاست‌گذاری دقیق و پشتیبانی از بخش‌های مختلف اجتماعی، می‌تواند به ایجاد یک فرهنگ قوی از مشارکت در انتخابات منجر شود و در نتیجه دموکراسی را در کشورها تقویت کند.
نویسنده: محمود عزیزی
